تا قبل از ظهور دانشمند بزرگ آلبرت اینشتین، زمان برای انسان یک مفهوم مطلق بود، تمام قوانین فیزیک بر همین اساس نوشته شده و محاسبات بر این مبنا انجام می‌شد. اینشتین با نشان دادن نسبی بودن زمان انقلابی در دانش فیزیک ایجاد کرد که غرور تمام دانشمندان هم عصر و گذشته را در هم شکست و نشان داد دانش گسترده زمان خود دارای اشکالات و ضعف‌های ریشه‌ای بود. چنانکه با مخالفت و عدم درک دانشمندان هم عصر خود مواجه شد اما تاکنون هیچ یک از نظریه‌های وی نقض نشده است.
نسبیت عام
نظریه نسبیت عام نسبی بودن زمان به نیروی گرانش و خمیدگی فضا زمان را نشان می‌دهد، پیشنهاد می‌کنم فیلم Interstellar 2014 را ببینید، فضاپیمایی برای نجات بشر به یک سیاره غریبه در نزدیکی سیاهچاله سفر میکند، سال ها بعد که امیدی به بازگشت فضاپیمای اول نبود، فضاپیمای دیگری به همان مقصد ارسال می‌شود، در کمال ناباوری فضانوردان پس از رسیدن سیاره مذکور متوجه می‌شوند که تنها یک ساعت از فرود فضاپیمای اول به سیاره گذشته است و اجساد مردگان هنوز تازه هستند. یعنی سال‌ها زمانی که بر روی زمین گذشته بود در آن سیاره تنها یک ساعت بوده است. این یعنی گذر زمان در گرانش بالاتر و خمیدگی فضا زمان، بسیار کند تر حرکت میکند. شاید (شاید) در جایی از فضا (مثلا درون سیاه چاله) گذر زمان به صفر میل میکند یا به کللی از معنا می‌افتد.
در قرآن کریم آیات و اشارات بسیار عمیق به مفهوم زمان وجود دارد که یقینا تا قبل از نظریه نسبیت عمق این اشارات برای بشر نا مشهود و بی معنا بوده است.
وَ إِنَّ یَوْمًا عِنْدَ رَبِّکَ کَأَلْفِ سَنَهٍ مِمَّا تَعُدُّونَ
و یک روز نزد پروردگارت، همانند هزار سال از سالهایی است که شما می‌شمرید!
سوره حج، آیه 47، ترجمه مکارم شیرازی
یُدَبِّرُ الْأَمْرَ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ ثُمَّ یَعْرُجُ إِلَیْهِ فِی یَوْمٍ کَانَ مِقْدَارُهُ أَلْفَ سَنَهٍ مِمَّا تَعُدُّونَ
امور این جهان را از آسمان به سوی زمین تدبیر میکند؛ سپس در روزی که مقدار آن هزار سال از سالهایی است که شما می‌شمرید بسوی او بالا می‌رود.
سوره سجده، آیه 5، ترجمه مکارم شیرازی
اشاره قرآن به نسبیت زمان چنان صریح و روشن است، که حتما انسان تعجب خواهد کرد، در زمانی که انسان هیچ تصوری از نسبی بودن زمان نداشته وجود چنین جملاتی در کلام خداوند چه معنایی می‌دهد؟ قرآن کتاب تدریس فیزیک نیست، کتاب آیات و نشانه‌ها و راهنما برای سیر الی الله است، تا قبل از اینشتین این آیات را چطور می‌شد درک کرد؟ تازه اینشتین که مطلق علم را نگفته بدون تردید ما هنوز چیزهای زیادی راجب زمان باید یاد بگیریم، فقط یک پله جلوتر رفته تا همین دو آیه را برای ما قابل درک تر کند.
نسبیت خاص
نسبی بودن زمان به سرعت حرکت شما، در نسبیت خاص مطرح می‌شود. در مصداق معروف پارادوکس دوقلوها، یکی از برادران عازم سفری فضایی با سرعت بسیار بالا می‌شود. پس مدتی که به زمین برمی‌گردد برادرش را در حالتی می‌بیند که سال‌ها پیرتر شده است. به طور خلاصه سرعت حرکت بالاتر شما را جوان تر نگه می‌دارد و زمان برای شما کند می‌گذرد. گذر زمان مطلق نیست و نسبت به سرعت شما تغییر میکند.
تَعْرُجُ الْمَلَائِکَهُ وَالرُّوحُ إِلَیْهِ فِی یَوْمٍ کَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِینَ أَلْفَ سَنَهٍ
فرشتگان و روح الامین (برای اخذ فرمان) به سوی (عرش) خدا بالا روند در روزی که مدتش پنجاه هزار سال خواهد بود.
سوره معراج، آیه 4، ترجمه مکارم شیرازی
فرشتگان با چه سرعتی به سمت عرش حرکت می‌کنند و در چه خمیدگی از فضازمان هستند که هر روز آنها 50000 سال برای ما می‌گذرد؟ انطباق دقیق و بی نقص آیات خداوند با نظریه نسبیت زمان چه معنایی دارد؟ قرآن با اختلاف اولین کتابیست که با قطعیت به اتساع زمان اشاره کرده است.
همچنین مشاهده کنید: محاسبه سرعت حرکت فرشتگان با فرمول اتساع زمان
اللَّهُ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَیْنَهُمَا فِی سِتَّهِ أَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَىٰ عَلَى الْعَرْشِ ۖ مَا لَکُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِیٍّ وَلَا شَفِیعٍ ۚ أَفَلَا تَتَذَکَّرُونَ
خداوند کسی است که آسمانها و زمین و آنچه را میان این دو است در شش روز [= شش دوران] آفرید، سپس بر عرش (قدرت) قرار گرفت؛ هیچ سرپرست و شفاعت کننده‌ای برای شما جز او نیست؛ آیا متذکّر نمی‌شوید؟!
سوره سجده، آیه 4، ترجمه مکارم شیرازی
إِنَّهُمْ یَرَوْنَهُ بَعِیدًا – وَنَرَاهُ قَرِیبًا
زیرا آنها آن روز را دور می‌بینند – و ما آن را نزدیک می‌بینیم!
سوره معراج، آیه 6 و 7، ترجمه مکارم شیرازی
یَتَخَافَتُونَ بَیْنَهُمْ إِنْ لَبِثْتُمْ إِلَّا عَشْرًا – نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَا یَقُولُونَ إِذْ یَقُولُ أَمْثَلُهُمْ طَرِیقَهً إِنْ لَبِثْتُمْ إِلَّا یَوْمًا
آنها آهسته با هم گفتگو می‌کنند؛ (بعضی می‌گویند:) شما فقط ده (شبانه روز در عالم برزخ) توقّف کردید! (و نمی‌دانند چقدر طولانی بوده است!) – ما به آنچه آنها می‌گویند آگاهتریم، هنگامی که نیکوروش‌ترین آنها می‌گوید: «شما تنها یک روز درنگ کردید!»
سوره طه، آیه 103، ترجمه مکارم شیرازی
از نخستین بشر روی زمین سال‌های طولانی گذشته است، اما همین افراد در برزخ تا رسیدن روز قیامت فکر می‌کنند تنها ده روز منتظر بوده‌اند، در حالی که یک روز بیشتر انتظار نکشیده‌اند. زمان نسبی و با تغییر ناظر متفاوت است.
معراج پیامبر
علامه مجلسی در مورد معراج جسمانی رسول اکرم (ص) نقل میکند که: هنگام برخاستن از زمین دامن یا پای مبارک پیامبر به ظرف آبی می‌خورد و آن ظرف واژگون می‌شود. اما بعد از این که پیامبر اکرم (ص) از معراج جسمانی باز می‌گردند مشاهده می‌کنند که پس از گذشت این همه زمان هنوز آب آن ظرف در حال ریختن روی زمین است. یعنی زمان برای پیامبر در معراج طولانی سپری شده اما بر روی زمین بسیار اندک بوده است.
اتساع زمان در برنامه زندگی پس از زندگی
آقای محمد واحدی که در میدان جنگ تجربه نزدیک به مرگ داشته است، تمام طول تجربه خود در عالم ماوراء را در هنگامه دویدن و بین دو گام خود تجربه میکند. تجربیات مشابه متعدد دیگری نیز در این برنامه گفته شده است.
رساله دی ارکلرونگ
آلبرت اینشتین در رساله‌ی پایانی عمر خود با عنوان دی ارکلرونگ “یعنی: بیانیه”، که در سال 1954 آن را در آمریکا و به آلمانی نوشته است اسلام را بر تمامی ادیان جهان ترجیح می‌دهد و آن را کاملترین و معقولترین دین می‌داند. این رساله در حقیقت همان نامه نگاری محرمانه‌ی اینشتین با آیت الله العظمی بروجردی است که توسط مترجمین برگزیده‌ی شاه ایران و به صورت محرمانه صورت پذیرفته است.
صاحب الزمان
چرا نام امام دوازدهم، صاحب الزمان است؟ نمی‌دانم.
آیا انسان می‌تواند به همان اندازه که به بعد مکان تسلط و تصرف دارد، به بعد زمان هم داشته باشد؟
دیدگاهتان را بنویسید